به گزارش خبرنگار سرویس اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «آناج»، نیروگاه حرارتی تبریز، به دلیل کمبود گاز طبیعی در زمستان و افزایش تقاضای خانگی، مجبور به استفاده از مازوت میشود. این نیروگاه که در سال ۱۳۵۶ راهاندازی شده، به دلیل فرسودگی و عدم سرمایهگذاری برای جایگزینی با فناوریهای مدرن، همچنان از سوختهایی با آلایندگی بالا استفاده میکند. در شرایطی که دسترسی به گاز طبیعی محدود است، مسئولان نیروگاه برای تأمین برق شهر و صنایع، گزینهای جز مصرف مازوت ندارند.
مازوت حاوی چیست و چه مضراتی دارد؟
مازوت با گوگرد بالا به انتشار دیاکسید گوگرد و ذرات معلق منجر میشود که در تشدید وارونگی هوا و افزایش بیماریهای ریوی و قلبی مؤثر است. این موضوع به ویژه در زمستان، وقتی وارونگی دما رخ میدهد، شرایط بحرانیتری را ایجاد میکند.
انتشار گوگرد و ذرات معلق ناشی از مازوتسوزی، هوای تبریز را به شدت آلوده کرده است موجب افزایش بیماریهای تنفسی و قلبی – عروقی و آسیب به اکوسیستمهای اطراف میشود.
راهحل عبور از مازوتسوزی با طرح ۴ پرسش
آنچه که با مرور راهحلهای پیشنهادی برای حل این مشکل میتوان جمعبندی کرد، جایگزینی سوخت نیروگاه، سرمایهگذاری در بهینهسازی و نوسازی تجهیزات و نصب فیلترهای پیشرفته برای کاهش آلایندهها، توسعه نیروگاههای جایگزین و… از جمله این موارد است.
با طرح چهار پرسش مبنیبر فرسودگی نیروگاه، اثرات زیستمحیطی، چالشهای ممنوعیت مازوتسوزی و استانداردسازی سوخت میتوان تا حدی بحران مازوتسوزی تبریز را واکاوی کرد.
یک نیروگاه تاریخگذشته
نیروگاه تبریز به دلیل قدمت زیاد و استفاده از تجهیزات منسوخ، بازدهی پایینی دارد. این وضعیت باعث میشود نیروگاه در زمان کمبود گاز طبیعی به سوخت مازوت وابسته شود، زیرا سیستم آن توانایی استفاده بهینه از گاز یا سوختهای پاکتر را ندارد.
تجهیزات نیروگاههای قدیمی، مانند بویلرها و فیلترهای خروجی، توانایی کنترل آلایندهها را ندارندو باید با سرمایهگذاری در فناوریهای تولید برق پیشرفته مانند توربینهای گازی مدرن که امکان استفاده از گاز طبیعی یا حتی هیدروژن را دارند، میتواند این مسئله را حل کند.
اکوسیستمی که قربانی میشود
درباره اثرات مخرب زیستمحیطی مازوتسوزی نیز باید گفت که مازوت با ترکیبات گوگردی بالا منجر به انتشار دیاکسید گوگرد (SO₂)، ذرات معلق و ترکیبات نیتروژندار میشود.
این ترکیب باعث اثرات مخربی بر اکوسیستم از جمله باران اسیدی میشود؛ چنانکه دیاکسید گوگرد پس از ورود به جو باعث تشکیل باران اسیدی میشود که خاک و پوشش گیاهی را تخریب میکند؛ همچنین ذرات معلق حاوی فلزات سنگین، منابع آبی و خاک را آلوده میکنند، که تأثیر منفی بر اکوسیستم محلی دارد.
جنبه مهمتر اثرات مخرب مازوتسوزی بر سلامت عمومی است که باعث افزایش بیماریهای ریوی، آسم و مشکلات قلبی به دلیل آلودگی هوا در میان شهروندان میشود؛ تحقیقات نشان میدهد که چنین آلایندههایی احتمال مرگومیر زودرس را افزایش میدهند.
تبعات توقف مازوتسوزی و چند راهکار
با وقوع آلودگی هوا بسیاری انگشت مطالبه را بهسمت رئیسجمهوری میگیرند تا دستور توقف مازوتسوزی را در آن شهر بدهد؛ حال فارغ از چندوچون این مطابه باید گفت که توقف مازوتسوزی میتواند منجر به قطعی برق در فصلهای سرد شود، زیرا جایگزینهای مناسبی در کوتاهمدت برای تأمین برق وجود ندارد و در صورت کمبود گاز طبیعی و عدم استفاده از مازوت، شبکه برق به شدت آسیبپذیر میشود.
بهتعبیری میتوان گفت که باید برای عبور ازین مشکل با ارتقای زیرساختهای توزیع گاز و بهینهسازی مصرف در بخش خانگی و صنعتی، گسترش استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر (مانند باد و خورشید) برای کاهش وابستگی به نیروگاههای قدیمی قدمهایی برداشت.
همچنین مازوت مصرفی در نیروگاهها دارای گوگرد و آلایندههای بالا است که میتوان با استانداردسازی، اثرات مخرب آن را کاهش داد. همچنین با پالایش مازوت و کاهش میزان گوگرد به سطوح استاندارد بینالمللی، استفاده از فیلترهای پیشرفته برای جذب ذرات معلق و دیاکسید گوگرد قبل از ورود به جو دیگر اقداماتی است که میتوان در این خصوص انجام داد.
مسئولان و متولیان امر باید با سرمایهگذاری بلندمدت جهت بازسازی نیروگاه تبریز و تجهیز آن به فناوریهای جدید، استانداردسازی فوری با اصلاح کیفیت مازوت مصرفی تا زمان جایگزینی، توسعه انرژیهای پاک مانند خورشیدی و بادی در تبریز و بهینهسازی شبکه توزیع گاز جهت جلوگیری از ناترازی گاز در فصول سرد، بخشی از این مشکل را حل کنند.
نیروگاه جدید چرا و چگونه؟
برنامههایی برای جایگزینی فناوریهای کلاس «اف» و اجرای طرحهای «ریپاورینگ» مطرح شده است. این فناوریها میتوانند با مصرف انرژی و آب کمتر، آلودگی را بهطور قابلتوجهی کاهش دهند.
چنانکه احداث نیروگاه جدید و استفاده از فناوریهای مدرن مانند فیلترهای پیشرفته، از راهکارهای مؤثر برای کاهش آلایندگی و بهینهسازی تولید انرژی در تبریز است.
برای احداث نیروگاه جدید باید از فناوریهای پیشرفته مانند توربینهای گازی کلاس «F» یا «H» که بازدهی بالاتر و آلایندگی کمتری دارند استفاده کرد.
چراکه نیروگاه جدید میتواند انتشار دیاکسید کربن، دیاکسید گوگرد و ذرات معلق را تا ۸۰ درصد کاهش دهند؛ همچنین بهرهوری توربینهای جدید میتواند تا ۶۰ درصد باشد، در حالی که نیروگاههای قدیمی معمولاً بازدهی زیر ۴۰ درصد دارند و ضمن آنکه نیروگاههای جدید نیازمند تعمیرات و نگهداری کمتری هستند و در بلندمدت هزینههای عملیاتی را کاهش میدهند.
چالشهابی برای احداث نیروگاه جدید
البته در این میان چالشهایی مانند هزینه بالای ساخت و راهاندازی، نیاز به زیرساختهای جدید برای تأمین گاز یا سوختهای جایگزین و زمانبر بودن پروژههای احداث نیز مطرح است.
استفاده از فیلترهای پیشرفته برای کاهش آلایندگی نیز سالها است که نقل محافل رسانهای شده و مطرح میشود که برای مثال به چندین نمونه از این فیلترها اشاره میکنیم.
انواع فیلترهای پیشرفته مانند «فیلترهای الکترواستاتیک» برای جذب ذرات معلق و کاهش آلودگی هوا؛ «اسکرابرهای گاز مرطوب» برای حذف دیاکسید گوگرد و سایر گازهای سمی از خروجی نیروگاه؛ «فیلترهای کیسهای» جهت جمعآوری ذرات جامد و کاهش انتشار به میزان بیش از ۹۹ درصد؛ «کاتالیستهای SCR» برای کاهش اکسیدهای نیتروژن با استفاده از کاتالیزورهای شیمیایی از جمله فیلترهای جدیدی هستند که میتوانند اکثر آلایندههای خروجی از نیروگاه را جذب کنند، منجر به کاهش مستقیم آلودگی هوا و در نتیجه بهبود سلامت عمومی شوند.
هرچند که نصب این سیستمها سرمایهگذاری قابلتوجهی میطلبد و به نگهداری مداوم نیاز دارند تا کارایی خود را حفظ کنند.
و اما آخر…
باید گفت که احداث نیروگاه جدید همراه با نصب فیلترهای پیشرفته میتواند راهکاری جامع برای تبریز باشد ضمن آنکه استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی میتواند مکملی برای کاهش فشار بر نیروگاههای فسیلی باشد و از فناوریهای پیشرفته و تجارب کشورهای موفق در این حوزه میتوان استفاده کرد.
انتهای خبر/