به گزارش خبرنگار سرویس اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «آناج»، در چند هفته اخیر، خبر تخریب درختان و اقدامات اجرایی در باغ گلستان تبریز، یکی از مهمترین موضوعات بحث در حوزه محیط زیست و فضای سبز شهری شده است. این باغ تاریخی، که به عنوان یکی از مراکز تفریحی و طبیعی اصلی تبریز شناخته میشود، به دلیل قرارگیری در منطقهای استراتژیک و ثبت در فهرست آثار ملی ایران، از اهمیت خاصی برخوردار است.
این ماجرا از جایی آغاز شد که تعدادی از درختان باغ گلستان به منظور احداث یک کلانتری برای نیروی انتظامی، قطع یا جابجا شدند. این اقدام موجب واکنشهای شدیدی از سوی مسئولان محلی، اعضای شورای شهر، فعالان محیطزیست، و عموم مردم شد. در ادامه، به جزئیات این ماجرا و موضعگیریهای مختلف مسئولان و مقامات در سطوح مختلف پرداخته خواهد شد.
تاریخچه و اهمیت باغ گلستان تبریز
باغ گلستان تبریز، یکی از قدیمیترین باغهای عمومی این شهر است که تاریخ ساخت آن به دوره قاجار بازمیگردد. این باغ به دلیل طراحی منحصر به فرد و قرارگیری در مرکز شهر، همیشه مورد توجه شهروندان و گردشگران بوده است. همچنین، باغ گلستان در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است که به معنای آن است که تغییرات و ساختوساز در این منطقه نیازمند تأیید سازمان میراث فرهنگی و دیگر نهادهای مرتبط است.
آغاز ماجرا و خبر تخریب درختان
این ماجرا زمانی به اوج رسید که گزارشهایی از قطع درختان باغ به منظور احداث کلانتری منتشر شد. در ابتدا، اخبار پراکندهای در مورد جابجایی و یا قطع تعدادی از درختان این باغ به گوش رسید. اما با گذشت زمان، اعضای شورای شهر و رسانهها به این مسئله پرداختند و زوایای بیشتری از این اقدام را آشکار کردند.
طبق اظهارات فریدون بابایی، عضو مستعفی شورای شهر تبریز، در این منطقه نه تنها عملیات ساخت و ساز آغاز شده، بلکه پیریزی و بتنریزی هم انجام شده است. بابایی اشاره کرد که با توجه به ملی بودن این مکان و لزوم رعایت قوانین مربوطه، هرگونه تغییر و تخریب باید با مجوزهای لازم انجام شود، و این اقدام ناقض قوانین بوده است.
واکنشهای شورای شهر و مسئولان محلی
با گسترش این اخبار، واکنشهای زیادی از سوی اعضای شورای شهر تبریز و سایر مسئولان محلی به این اقدام نشان داده شد. رئیس شورای اسلامی شهر تبریز تصریح کرد که واگذاری هرگونه زمین یا تغییرات در املاک عمومی باید با تصویب شورای شهر انجام شود و هیچگونه مجوزی از سوی شورا برای این کار صادر نشده است. او همچنین گفت که موضوع قطع درختان و ساخت کلانتری در باغ گلستان به کمیسیون ماده ۷ ارجاع شده است و این کمیسیون نیز هیچ مجوزی برای این کار صادر نکرده است.
علاوه بر این، روحالله دهقاننژاد، نایب رئیس شورای شهر تبریز، با انتقاد از این اقدام، قطع درختان را به هر دلیلی، به ویژه در فضایی تاریخی و عمومی، غیرقابل قبول دانست. او تاکید کرد که در شرایطی که شهر تبریز با کمبود فضای سبز مواجه است، هرگونه اقدام برای تخریب یا کاهش فضای سبز باغ گلستان باید با حساسیت و دقت بیشتری انجام شود.
موضع فرماندار سابق و شهردار تبریز
در این میان، یونس فاتح، فرماندار سابق تبریز، نسبت به این موضوع واکنش متفاوتی نشان داد و اظهار داشت که درباره این موضوع بزرگنمایی شده است. او گفت که تنها پنج درخت در این منطقه برای جابجایی در نظر گرفته شده و هیچ صحبت رسمی در خصوص قطع درختان صورت نگرفته است. او همچنین اعلام کرد که واگذاری زمین به نیروی انتظامی مطرح نبوده و تنها به عنوان بهرهبرداری از بخش کوچکی از باغ گلستان برای ایجاد امنیت بیشتر برنامهریزی شده است.
در همین راستا، برخی از مسئولان شهرداری و شورای شهر تبریز نیز انتقادات جدی نسبت به اقدامات انجام شده مطرح کردهاند. روحالله رشیدی، دیگر عضو شورای شهر، اظهار داشت که شهرداری تبریز باید پاسخگوی این اقدام باشد، چراکه اقدامات صورتگرفته بدون مصوبه قانونی شورای شهر بوده و با وجود درخواستهای مکرر، شهرداری گزارشی از دلایل و برنامههای آینده خود ارائه نداده است. رشیدی همچنین تاکید کرد که این موضوع باید متوقف شده و تمام اقدامات به حالت اولیه بازگردد.
ورود نهادهای قضایی و پیگیری در سطح ملی
با بالا گرفتن اعتراضات، برخی از مسئولان شهری به پیگیری این موضوع از طریق مراجع بالاتر و نهادهای قضایی اشاره کردند. به گفته بابایی، این اقدام که با ثبت ملی بودن باغ گلستان در تضاد است، میتواند مشمول مجازات قضایی شود.
او از اقداماتی برای ارائه مستندات به سازمان حفاظت محیط زیست و سایر نهادهای مرتبط در سطح ملی خبر داد و گفت که منتظر صدور دستور توقف عملیات از سوی مراجع عالی هستند. همچنین، برخی از فعالان مدنی و نمایندگان شهری از سازمان میراث فرهنگی درخواست کردهاند که با توجه به وضعیت باغ، به موضوع ورود کند و اقدامات فوری برای جلوگیری از تخریبهای بیشتر انجام دهد.
موضعگیریها در سطح استان و کشور
از طرفی، این مسئله واکنشهایی نیز در سطح کشور و از سوی مسئولان بلندپایهتر داشته است. وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در یکی از جلسات هیئت دولت به اهمیت حفظ میراث طبیعی و تاریخی اشاره کرد و از مسئولان محلی خواست که به حساسیتهای فرهنگی و قانونی مربوط به باغ گلستان توجه کنند. همچنین، برخی از نمایندگان مجلس از جمله نماینده تبریز در مجلس، این موضوع را در دستور کار خود قرار داده و خواستار شفافیت بیشتر و ارائه گزارشی دقیق از سوی شهرداری و دیگر نهادهای اجرایی شدهاند.
نظر فعالان محیطزیست و جامعه مدنی
در این میان، فعالان محیطزیست و سازمانهای مدنی تبریز، به شدت نسبت به تخریب باغ گلستان اعتراض کردهاند و از مسئولان خواستهاند که به جای تخریب فضای سبز، به فکر گسترش این فضاها باشند. آنها بیان میکنند.
فعالان محیطزیست و گروههای مدنی در تبریز با اشاره به اهمیت تاریخی و طبیعی باغ گلستان، ضمن انتقاد از قطع درختان و ساخت و ساز در این منطقه، تأکید کردند که فضای سبز تبریز به شدت محدود است و تخریب بخشهای سبز و ثبتشده این شهر به از دست رفتن هویت فرهنگی و محیطی تبریز میانجامد.
این گروهها، با اشاره به محدودیتهای فضای سبز در مناطق شهری ایران و اهمیت باغ گلستان به عنوان یکی از آخرین باغهای عمومی تاریخی تبریز، از مسئولان درخواست کردند که برنامههای بهینهای برای توسعه پایدار فضای سبز شهری در پیش بگیرند و از ایجاد هرگونه ساختوساز در این مکانها خودداری کنند.
یکی از مهمترین نکات مورد اشاره فعالان این است که باغ گلستان به عنوان یک میراث فرهنگی ثبتشده باید تحت حفاظت ویژه قرار گیرد. این گروهها تأکید دارند که مسئولیت شهرداری و نهادهای مرتبط این است که به جای بهرهبرداری یا تغییر کاربری فضاهای سبز و عمومی، به ایجاد پروژههای جدید در مکانهای مناسبتر اقدام کنند.
افزون بر این، فعالان محیطزیست با طرح سوالی اساسی، از تصمیمگیریهای سریع و غیرشفاف در چنین مواردی ابراز نگرانی کرده و خواستار توضیحات دقیقتر از سوی نهادهای اجرایی و شورای شهر شدند.
جمعبندی و وضعیت کنونی
تا این لحظه، با وجود واکنشهای فراوان، عملیات ساخت و ساز در بخشهایی از باغ گلستان به حالت تعلیق درنیامده است. شورای شهر، نهادهای قضایی و میراث فرهنگی همچنان بر توقف و بازنگری این اقدام پافشاری میکنند. این دوگانگی در موضعگیریها باعث شده است که هنوز شفافیت کامل در خصوص جزئیات طرح و نحوه اجرای آن وجود نداشته باشد، و پیگیری این موضوع به سطح ملی کشیده شده است.
دستور قاطع وزیر
چنانکه وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حاشیه جلسه هیأت دولت در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره عملیات عمرانی در باغ گلستان تبریز گفت: پس از شنیده شدن خبرهایی مبنی بر ساخت و ساز در باغ گلستان تبریز، ما از وزارت میراث فرهنگی هیاتی را فرستادیم تا از نزدیک این محل را بررسی کنند.
او افزود: من نیز در سفر دو هفته پیش به تبریز، از نزدیک این موضوع را پیگیری کردیم. گزارش نهایی آن طی روزهای آتی منتشر می شود. در مجموع نیازمند کاوش جدی تر هستیم تا بتوانیم نظر قطعی در مورد آن صادر کنیم.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تاکید کرد: آن چیزی که الان قطعی است این است که این باغ در گذشته قبرستان بوده است و اینکه به لحاظ تاریخی چه دوره ای را طی کرده است نیازمند این است هیات کاوش در آنجا گمانه زنی ها را انجام دهد و نظر دهد.
صالحی امیری گفت: در شرایط فعلی نباید هیچ اقدامی شود تا زمانی که گروه های اکتشاف و کاوش نظر قطعی را اعلام کنند.» البته این در حالی که بنا بر ادعای خبرگزاری رکنا، عملیات عمرانی همچنان ادامه دارد.
انتهای خبر/