به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «آناج»، تبریز، شهر شهدای محراب است، شهری که از تاریخ پیروزی انقلاب تا امروز، ائمهجمعهاش که همه از بزرگان فقه، عرفان و سیاست بودند، خانه در قلبهای مردم شهر داشته و شهره عام و خاص بودند؛ آناج بهبهانه شهادت پرعزت آیتالله آلهاشم، به بازخوانی زندگینامه دیگر ائمه جمعه تبریز داشته است که پیشنهاد میکنیم خواندن آن را از دست ندهید.
شهید آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبایی، مرزبان علم اجتهاد و مدافع کیان تشیع
شهید آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبایی در ۲۴ فرودین ماه ۱۲۹۳ در تبریز چشم به جهان گشود پدرش سیدباقر مشهور به میرزا باقر و عمویش میرزا اسدالله از علمای تبریز بودند.
او از علمای بنام و مبارز تبریز بوده و از محضر بزرگانی همچون امام خمینی،سید محسن حکیم و… بهره برده و در نهایت به زادگاه خویش در تبریز برگشته و به فعالیتهای سیاسی، فرهنگی و مذهبی پرداخته است وی به علت مبارزات علیه حکومت پهلوی و حمایت از امام خمینی سالها در زندان و تبعید بوده و نقش تاثیرگذاری در انقلاب اسلامی ایران داشته است.
وی بعد از انقلاب اسلامی از طرف رهبر کبیر انقلاب امام خمینی(ره) به عنوان اولین امام جمعه تبریز و نماینده ایشان در تبریز منصوب شد و بعد از عمری خدمت به انقلاب اسلامی در ۱۰ آبان سال ۱۳۵۸ شمسی مصادف با عید قربان، پس از آنکه نماز عید را اقامه کردند و در خطبههای نماز به افشاگری پرداختند و فرمودند «مرا تهدید به قتل میکنند من از شهادت نمیترسم و آمادهام و از خدا میخواهم.» در همان روز بعد از نماز مغرب و عشاء در راه مراجعت به منزل، توسط گروهک فرقان ترور شد و به فیض شهادت نائل شد.
از مشهورترین آثار شهید آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبایی کتاب تحقیق درباره اولین اربعین سیدالشهداء است که در آن تلاش میکند با بیان اقوال مختلف و استنادات فراوان، بازگشت اهل بیت به کربلا در روز اربعین را اثبات کند.
آیت الله سیدمحمد علی قاضی طباطبایی، اولین شهید محراب در جمهوری اسلامی ایران و به معنایی دیگر اولین امام جمعه شهید تبریز است آرامگاه ایشان در مسجد مقبره بهعنوان یكی از مساجد مهم و بزرگ بازار تاریخی و مسقف تبریز قرار گرفته که این مسجد مأمن و خاستگاه حركتهای انقلابی بوده است.
شهید آیتالله سید اسدالله مدنی، مجاهد سنگر نماز و مشوق رزمندگان در جبهه حق علیه باطل
شهید آیتالله سید اسدالله مدنی در یکی از روزهای سال ۱۲۹۲ شمسی در خانه آقا میرعلی از سادات آذر شهر یا دهخوارقان،چشم به جهان گشود عشق و ارادت پدرش به حضرت علی(ع) او را بر آن داشت تا برای فرزندش یکی از القاب آن حضرت یعنی «اسدالله» را نام بگذارد.
شهید آیتالله سید اسدالله مدنی تحصیلات خود را در تبریز،قم و نجف نزد اساتید مبرز گذرانده و بعد از اینکه مقدمات علوم دینی را در مدرسه طالبیه تبریز گذراند برای ادامه تحصیل عازم شهر مقدس قم شده و سالها در جوار حرم حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) ماندگار بود و از محضر بزرگانِ دانش فقه، اصول و فلسفه بهرهمند گردد و در درس اساتیدی مانند حجت کوه کمری، آیتالله سید محمدتقی خوانساری و امام خمینی حضور یافت.
شهید آیتالله سید اسدالله مدنی در چهل سالگی به زیارت خانه خدا مشرف شد و پس از اتمام مراسم حج، بیدرنگ به سوی نجف اشرف روانه گشت و چندین سال درحوزه علمیه نجف به تدریس اشتغال داشت و از مراجع بزرگی از جمله آیتالله حکیم در نجف و آیتالله حجت کوه کمری در قم و آیتالله خوانساری اجازه اجتهاد دریافت کرد.
شهید آیتالله سید اسدالله مدنی نخستین کسی بود که در نجف به ندای امام، جواب مثبت داده و جهت افشای چهره پلید رژیم مزدور پهلوی گام بر داشت ایشان بعد از تبعید های متوالی ساواک در مناطق مختلف کشور در بهمن سال ۱۳۵۷ همزمان با فجر انقلاب اسلامی، در کنار شهید آیت الله بهشتی و صدها مبارز دیگر در صف مقدم مبارزه با ایادی استکبار و عناصر سر سپرده آنان قرار گرفت و تا صبح پیروزی حق بر باطل در پی استقرار حکومت اسلامی تلاشگری خستگیناپذیر بود.
شهید آیتالله سید اسدالله مدنی بهطور رسمی پس از شهادت آیت الله قاضی طباطبایی از جانب امام خمینی(ره)، به امامت جمعه شهر تبریز منصوب گردید ایشان از جانب گروه ضد انقلابی بارها مورد تهدید قرار گرفت و آنها جایگاه نماز جمعه را به آتش کشیدند و از برگزاری نماز جلوگیری کردند، اما ایشان در روز جمعه کفن پوشید و پیشاپیش جمعیت حرکت کرد و گفت «تا من زندهام و در این شهر نماینده امام هستم، نماز جمعه را برگزار میکنم» همچنین این سید بزرگوار در بسیج و اعزام نیرو به جبههها زحمات زیادی را متحمل شد و به تشویق رزمندگان پرداخت و خود نیز لباس رزم بر تن کرد.
شهید آیتالله سید اسدالله مدنی پس از مجاهدت های فراوان در ساعت یک و ۴۵ دقیقه روز جمعه ۲۰ شهریور سال ۱۳۶۰ در مصلای نماز جمعه تبریز، توسط یکی از منافقان که خود را از میان جمعیت به جلو رساند و ضامن نارنجک را کشید و انفجاری وحشتناک در محراب نماز جمعه رخ داد و خون از آیتالله مدنی بر زمین محراب ریخت و این عالم بزرگوار به شهادت رسید و دومین شهید محراب تبریز شناخته شد.
امام خمینی در پی شهادت آیتالله مدنی چنین فرمودند: «سید بزرگوار و عالم عادل عالیقدر و معلم اخلاق و معنویات حجة الاسلام و المسلمین شهید عظیم الشأن مرحوم حاج سید اسد الله مدنی (رضواناللهعلیه) همچون جد بزرگوارش در محراب عبادت به دست منافقین به شهادت رسید اگر با به شهادت رسیدن مولای متقیان، اسلام محو و مسلمانان نابود شدند، شهادت امثال فرزند عزیزش شهید مدنی هم آرزوی منافقان را برآورده خواهد کرد.» پیکر این شهید عالم عالیقدر در میان اندوه و ماتم مردم تبریز تشییع و در حرم حضرت معصومه (سلاماللهعلیها) در قم به خاک سپرده شد.
مرحوم آیتالله علیاکبر فیض (مشکینی)، صحه گذار نامشروع بودن سازمان مجاهدین
علی اکبر فیض آلنی مشهور به آیت الله مشکینی، در سال 1300شمسی در روستای آلنی مشکینشهر، متولد شد.
مرحوم آیتالله علیاکبر فیض (مشکینی)، پس از وفات پدر و به سفارش وی، برای تحصیل علوم دینی به اردبیل سفر کرده و مقداری از صرف و نحو را در آنجا فرا گرفت و سپس عازم قم شده و از اساتید بزرگواری همچون سید محمد حجت کوه کمرهای، سید طباطبایی بروجردی بهره برده است.
وی همچنین پس از انقلاب اسلامی ایران اقداماتی را در جهت تثبیت نظام اسلامی انجام داد و نخستین رئیس مجلس خبرگان رهبری از زمان تأسیس آن در سال ۱۳۶۱ تا پایان عمر خود، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و امام جمعه دائم قم بود.
آیت الله مشکینی پس از شهادت آیت الله مدنی(ره)، حدود دو ماه، امام جمعه تبریز شد وی در آشوبهای حزب خلق مسلمان در منطقه آذربایجان حضور یافت و پس از شهادت آیت الله مدنی، چند ماهی امامت جمعه شهرستان تبریز را برعهده گرفت و بعد از آن به دستور امام خمینی(ره) راهی قم شد.
این استاد نمونه اخلاق، پس از ابتلا به بیماری خونی مزمن در مرداد ماه سال 1386 دار فانی را وداع گفت، و در حرم حضرت فاطمه معصومه(س) در مسجد بالاسر به خاک سپرده شد.
مرحوم آیتالله مسلم ملکوتی، از پیشگامان نظریه پردازی در زمینه حکومت دینی
مرحوم آیتالله مسلم ملکوتی در خرداد ماه ۱۳۰۳ در شهرستان سراب آذربایجان شرقی چشم به جهان گشود و در هفده سالگی برای ادامه تحصیل به تبریز مهاجرت کرد و در مدرسه طالبیه تحصیل کرده و در سال ۱۳۲۱ برای ادامه تحصیل، به حوزه علمیه قم رفت و در آنجا در درس فقه و اصول، فیض، سید محمد حجت کوه کمرهای حاضر شد همچنین او از شاگردان امام خمینی(ره) بود.
ملکوتی در سال ۱۳۳۴ برای تکمیل درس، عازم شهر نجف شد و به مدت دوازده سال در درسهای خارج فقه و اصول سید محسن حکیم و… سایر اساتید حاضر شد او پس از سه دهه تحصیل و تحقیق در علوم مختلف حوزوی و علوم غریبه، به اجتهاد رسید و از استادان مشهوری همچون حکیم و خویی، اجازه اجتهاد دریافت کرد.
مرحوم آیتالله مسلم ملکوتی در سال ۱۳۴۷ برای دیدار با بستگان و دوستان و با نیت بازگشت به نجف به ایران آمد و پس از ورود به ایران روابط دولتهای ایران و عراق تیره شد و دولت عراق، اقدام به اخراج ایرانیان کرده و دیگر امکان بازگشت او به نجف نبود این در حالی بود که کتابخانه و نوشتههای علمیاش در نجف مانده بود. برای همین تصمیم گرفت در شهر قم اقامت کند.
مرحوم آیتالله مسلم ملکوتی با حکم کتبی امام خمینی(ره) برای حل اختلافات شهرستان زنجان ماموریت یافت یک بار نیز به همین منظور به استان آذربایجان شرقی و تبریز اعزام شد و این مأموریت را انجام داد.
امام خمینی(ره) در آبان ماه سال ۱۳۶۰ ایشان را به عنوان نماینده خویش در آذربایجان و امام جمعه شهر تبریز برگزید وی حدود 13 سال و 6 ماه در استان به فعالیتهای زیادی پرداختند ایشان نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی در دوره، امام خمینی(ره) و هم امام خامنهای بودند.
مرحوم آیتالله مسلم ملکوتی، در مصاحبهای با خبرنگاران درباره نقش روحانیون اظهار کرده بودند که «به نظر من روحانیت آذربایجان، در شرایط حساس نقش تاریخی خود را به خوبی ایفا کرده» و زمانی که عدهای از جوانان تندرو که اغلب از اعضای سازمان مجاهدین خلق و مجاهدین انقلاب اسلامی بودند و اسلحه به دستشان افتاده بود، میرفتند به بهانه اینکه فلانی در ساواک بوده یا عضو حزب رستاخیز است، میگرفتند و اذیت میکردند و احیاناً محاکمه و اعدام مینمودند یا بعضی از بازاریان محترم را به جرم سرمایهداری و فئودال به محاکمه میکشیدند و مصادره اموال میکردند در این مقطع نیز تنها قشری که در مقابل این خودسریها ایستاد، روحانیت متعهد بود.
همچنین باید اشاره کرد که هنگامی که اکثر مساجد در تبریز و حومه به علت نبودن امام جماعت به تعطیلی کشیده شده و این موضوع، در میان توده مردم نیز تأثیر گذاشته بود ایشان پس از حضور در تبریز به دلیل داشتن ارتباط با اغلب روحانیون آذربایجانی و سابقه تدریس و استادی نسبت به بسیاری از آنان، نسبت به جذب و دلجویی از آنها اهتمام ورزید و زمینه بازگشتشان را به عرصه اجتماع و مساجد فراهم آورد.
مرحوم آیتالله مسلم ملکوتی همچنین با تلاش و حمایت گسترده خود از اشخاص مشهوری مانند سیدمحمد حسین شهریار که دوران عزلت و انزوای خود را در شهر تبریز سپری مینمود ایشان را به صحنههای مختلف اجتماعی بازگرداند.
باید یادآور شد که مصلای اعظم امام خمینی تبریز از محل موقوفات عظیم و گسترده ای ساخته شده است که او در زمان حضورش در آذربایجان با کمک اشخاص خیّر جمع آوری و وقف نموده است.
مرحوم آیتالله مسلم ملکوتی در خرداد ماه سال ۱۳۷۴ با موافقت رهبر انقلاب به شهر قم بازگشت و پس از ورود به قم، تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کرد وی بعدا به علت عارضه ریوی بستری شده و در صبح روز پنجشنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ در سن ۹۰ سالگی درگذشت.
مرحوم آیتالله محسن مجتهدشبستری، یار دیرین امام خمینی(ره)
مرحوم آیتالله محسن مجتهدشبستری در سال ۱۳۱۶ در شهر شبستر استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد، ایشان فرزند میرزا کاظم و نوهٔ ملا علیاشرف است که هر دو از عالمان و فقیهان آذربایجان شرقی بهشمار میروند.
ایشان در مهر ۱۳۳۲ پس از پایان تحصیلات مقدماتی، در حوزه علمیه قم به فراگیری دورههای متوسط و عالی فقه پرداخت وبعد از رسیدن به درجه اجتهاد، به آموزش علوم گوناگون حوزوی در تبریز، تهران و قم مشغول شد.
مرحوم آیتالله محسن مجتهدشبستری، در دورههای اول، دوم و سوم نماینده مجلس خبرگان رهبری بوده و چهار دوره، نماینده مجلس شورای اسلامی از تهران نیز بوده است آیت الله شبستری یکی از بنیانگذاران جامعه روحانیت مبارز شناخته شده و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با شهید مطهری، شهید بهشتی و… رابطه داشت و در مبارزات سیاسی شرکت می کرد.
وی در ۳ خرداد ۱۳۷۴ از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان امام جمعه تبریز منصوب شد و در سه دوره پی درپی، نمایندگی مردم استان آذربایجان شرقی را در مجلس خبرگان رهبری عهده دار شد.
مرحوم آیتالله محسن مجتهدشبستری پس از ۲۲ سال حضورشان در شهر تبریز، به درخواست خودشان و کسالت و بیماری، تبریز را به مقصد تهران ترک کرد و در تاریخ ۲۶ آبان ۱۴۰۰ در سن ۸۴ سالگی دار فانی را وداع گفت و در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.
شهید آیتالله سید محمدعلی آلهاشم، امام شنبه تا جمعه تبریز
شهید آیتالله سید محمدعلی آلهاشم در ۱۳۴۱ در تبریز به دنیا آمد پدر ایشان سید محمدتقی آلهاشم از روحانیون برجستهٔ تبریز بوده و هستند.
وی تحصیلات ابتدایی را تا دبیرستان در تبریز گذرانده و سپس برای تحصیل علوم حوزوی به حوزه علمیه قم رفته و همچنین مدت ۱۴ سال را در درس خارج، امام خامنهای حضور داشته و همچنین ایشان دارای مدرک دکترای فقه و مبانی بود.
آخرین امام جمعه تبریز، سال ها در مناطق عملیاتی حضور داشته و در جبهه نبرد حق علیه باطل از میهن اسلامی دفاع کرده و آشنایی نزدیک با رزمندگان و یادگاران دفاع مقدس را داشته است.
شهید آیتالله سید محمدعلی آلهاشم، یار و یاور همیشگی نیروهای مسلح بوده و از تیر ماه 1388 تا تیر ماه 1396 ریاست سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشت سپس امام خامنهای در 10 خرداد 1396 آلهاشم را به نمایندگی ولی فقیه در آذربایجان و امام جمعه تبریز منصوب کرد.
این روحانی 62 ساله بعد از آیت الله شهید قاضی طباطبایی، آیت الله شهید مدنی، آیت الله مشکینی، آیت الله ملکوتی و آیت الله مجتهد شبستری، ششمین نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز بود که القاب زیادی مانند سید شریف،امام جمعه مردمی، و پدر معنوی آذربایجان را به خود جذب کرده بود.
سید شریف آذربایجان، نخستین امامجمعهای بود که در روزهای نخست مسئولیتش دستور داد تا نردههای موجود بین مردم و مسئولان در مصلای نماز جمعه تبریز برداشته شود او مکرراً به بازار تبریز و پیشهوران آنجا سر میزد و سعی میکرد نزدیکی بیشتری با مردم تبریز داشته باشد.
شهید آیتالله سید محمدعلی آلهاشم نزدیک به 7 سال نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز بود که در 30 اردیبهشت 1403، در جریان سفر رییس جمهور، سید ابراهیم رئیسی به آذربایجان شرقی، در مسیر بازگشت از افتتاح «سد قیز قلعه سی» در مرز ایران و آذربایجان، که سید محمدعلی آلهاشم وی را همراهی میکرد بالگرد آنها در محدوده میان ورزقان و جُلفا دچار سانحه شد و همراه با دیگر سرنشینان به درجه رفیع شهادت رسید و سومین شهید محراب تبریز لقب گرفت.
پیکر سومین شهید محراب تبریز در 3خرداد ماه 1403 در گلزار شهدای وادی رحمت تبریز به خاک سپرده شد.
انتهای خبر/