انتقال آب از خلیج فارس به ارومیه تا چه حد ممکن است؟

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی و اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «آناج»، طرح ۴۳ نماینده مجلس شمال‌غرب کشور مبنی‌بر انتقال آب از خلیج فارس به دریاچه ارومیه که طی نامه‌ای آن را به رئیس‌جمهوری ارسال کرده‌اند، از زمان ارائه مخالفت‌ها و موافقت‌هایی را در پی داشته است.

از شرایط کوهستانی تا بودجه هنگفت

مجید سیاری از کارشناسان حوزه آبخیزداری در گفتگو با آناج با اشاره به این‌که خلیج فارس نسبت به دریاچه ارومیه حدود ۱۳۰۰ مر اختلاف ارتفاع دارد، یادآور می‌شود: اگر مسیر آب را  نیز حساب کنیم خواهیم دید که در رشته‌ کوه‌های زاگرس بعضا ارتفاعی تا حدود چهار هزار کیلومتر را نیز تجربه می‌کند.

وی می‌افزاید: ضمن آن‌که تامین برق جهت پمپاژ آب تا ارومیه نیز می‌طلبد که سرمایه‌گذاری قابل توجهی انجام شود؛ یعنی با یک حساب سرانگشتی هر مترمکعب آب تا به دریاچه ارومیه برسد حدود ۵ دلار (۲۵۰ هزار تومان) هزینه خواهد داشت.

سیاری خاطرنشان می‌کند: ضمن آن‌که آب خلیج فارس نیز شور است و باید تجهیزات، لوله و پمپ‌هایی که استفاده می‌شوند نیز در برابر نمک و دیگر املاح موجود مقاوم باشند؛ هرچند که در بحث مهندس کار نشُد نداریم و این کار نیز غیرممکن  نیست؛ اما باید حاکمیت ببیند که می‌تواند عهده‌دار پولی که برای آن خرج خواهد شد باشد یا نه؟

وی ادامه می‌دهد: علت وقوع بحران ارومیه این است که جای خاک و آب عوض شده است؛ با افزایش سطح زیرکشت، نوع کشت و تراکم زیرکشت آب را از خود دریاچه کنار کشیده است که جای آن‌را خاک گرفته است؛ کاهش بارندگی نیز باعث تشدید این بحران آبی شد.

نگاهی به ۴ استان منتفع از خلیج فارس

چنان‌که آناج پیش‌تر ذکر کرد، در قطعه ۲ و ۳ خط ۱؛ یعنی انتقال آب خلیج فارس تا یزد، سرمایه گذاری بالغ بر ۲۰ هزار میلیارد تومان با اشتغال ۱۶ هزار نفر به طول خط ۸۲۰ کیلومتر در سال ۱۳۹۹ انجام پذیرفته است تا سالانه ۱۳۰ میلیون متر مکعب آب را پمپاژ کند.

همچنین در عملیات اجرایی خط ۲ با انتقال آب خلیج فارس تا مشهد که سرمایه گذاری ۴۷ هزار میلیارد تومانی با اشتغال ۳۰ هزار نفر و طول خط ۱۵۵۰ کیلومتر خواهد داشت، سالانه ۲۳۰ میلیون متر مکعب آب تا تاریخ آخر ۱۴۰۴ بهره‌برداری خواهد کرد.

در عملیات اجرایی خط ۳ با انتقال آب خلیج فارس تا اصفهان با سرمایه گذاری ۳۵ هزار میلیارد تومانی و اشتغال ۱۴ هزار نفر و طول خط ۹۱۰ کیلومتر، سالانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب  را تا تاریخ اتمام ۱۴۰۴ انتقال خواهد داد.

در عملیات اجرایی خط ۴ نیز با انتقال آب دریای عمان تا زابل، با سرمایه گذاری ۳۹ هزار میلیارد تومانی و اشتغال ۱۰ هزار نفر، در خط ۸۲۰ کیلومتری سالانه ۲۸۰ میلیون متر مکعب آب را تا تاریخ اتمام ۱۴۰۴ انتقال خواهد داد.

البته به گفته استاندار یزد، اختصاص ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از محل حقوق دولتی معادن در کل کشور برای خط انتقال آب از دریا به استان یزد انجام پذیرفته است. یا برخی رسانه‌ها مدعی هستند که بودجه انتقال آب به اصفهان را نیز فولاد مبارکه پرداخت می‌کند.

مخالفان و موافقان چه می‌گویند؟

این گزاره‌ها چنین متبادر می‌کند که این پروژه دور از ذهن هم نیست و استان‌های جنوبی از آب خلیج ‌فارس منتفع خواهند شد. لازم به یادآوری است که مخالفان و موافقان این طرح نیز هر کدام استدلال‌هایی دارند که به‌صورت کوتاه به آن اشاره می‌‌کنیم.

مخالفان می‌گویند که چرا بعد از همه این سال‌ها که ارومیه می‌خشکید الان و آن هم دو ماه مانده به انتخابات و بعد از جدی‌تر شدن بحث انتقال آب عُمان به ۴ استان سیستان، اصفهان، یزد و مشهد الان یاد نمایندگان افتاده است که چنین طرحی بدهند و آن‌ها در انتقال پساب تبریز و چند شهر دیگر عاجز مانده‌اند چه برسد به خلیج فارس. همچنین به اذعان خود نمایندگان این طرح غیر کارشناسی است و نمی‌شود با یک طرح مطالعه نشده مردم را تحمیق کرد و فریب داد.

موافقان هم می‌گویند که مگر ارومیه چه از اصفهان و یزد کم  دارد که فاصله ۸۴۰ کیلومتری را لوله‌گذاری می‌کنند؛ طبعا بحران زیست محیطی مثل ارومیه واجب‌تر است و باید به فکر راه‌حلی تاریخی بود تا یکباره این معضل حل شود؛ مگر نه این‌که از همین خلیج فارس تا خود ارومیه خط انتقال لوله گاز کشیده شده است؛ پس می‌توان خط انتقال آب را نیز محقق کرد؛ البته میران آب ورودی به دریاچه و این‌که تا چند سال به تراز مطلوب خواهد رسید یا تامین مالی این پروژه از کجا خواهد بود جای بحث و شفاف‌سازی است.