به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «آناج»، ابوالفضل حمامی، از فعالان رسانهای استان، در یادداشتی نوشت:
روایت آذربایجان در جنگ تحمیلی، روایتی است که پرداختن به آن، پرداختن به حماسههای مردمانی است که جنگ را فراتر از تمام مخابرهها روایت کردهاند.
دوران ۸ سال دفاع مقدس، دورانی است که جنگ با تمام بدیهایش، از مقدسترین دوران تاریخ انقلاب اسلامی ایران است چرا که خط سرخ روایت آن به بلندای تاریخ زنده است.
آذربایجان شرقی و حضور آن در جبهههای جنگ تنها لشکر ۳۱ عاشورا، غواصها، خلبانهای ارتش، توپخانههای ارتش و نوحههای ترکی رزمندگان و عزاداریهای شب عملیات نیست؛ بلکه روایت حضور آذربایجان در جنگ تحمیلی، روایتی است که حتی روایت آن را باید از زبان خود آذربایجانیها شنید.
۱۴ جوان خبرنگار شهید و ۳۵ هنرمند شهید از آذربایجان شرقی در جنگ تحمیلی اتفاقی است که توجه به آن، از سویی توجه به جامعهٔ فرهیختهٔ آذربایجان در زمان جنگ و از سویی حضور اهالی فرهنگ و هنر و رسانه آذربایجان در جنگ است که عدهای از آنان به شهادت رسیدند و عدهای دیگر زنده ماندند و با زخمهایشان از جنگ، چه بر بوم نقاشی، چه در شعر و چه در ادبیات داستانی و چه در رسانه بارها و بارها جنگ را روایت کردند.
شهیدان اهالی رسانه آذربایجان شرقی که اعم از عکاسان، خبرنگاران، فیلمبرداران، روزنامهنگاران، گویندگان، صدابرداران، گزارشگران و سردبیران مجلات و تلویزیون بودند، جوانانی بودند که رسالت رسانه را در روایت و مخابره جنگ یافتند و به هموطنان خود در جبهههای جنگ شتافتند اگرچه که راه گریز به آنسوی مرزها نیز بر آنان بسته نبود.
روایت جنگ از سوی اهالی تبریز و آذربایجان شرقی همانگونه که حضورشان در جنگ اتفاق منحصر به فردی بود، روایتگری، خبرنگاری و عکاسیشان نیز اتفاقی بود که توجه به آن در حاشيه جنگ و آتش و خون، پرده از روایتهای ناگفتهای برمیداشت که خاص مردمان این آب و خاک بود.
مادر شهید مجید جباری، جوان ۲۴ سالهای که در جزیره مجنون عراق بر اثر اصابت ترکش خمپاره به شهادت رسید و پیکرش در سال ۱۳۷۶ پس از تفحص در گلزار شهدای وادی رحمت دفن شد، در خاطرات فرزند شهید خود میگوید: مجید در وصیت نامه خود مینویسد که طاقت ندارد همرزمانش بجنگد و او دوربین و قلم به دست بگیرد و تنها راوی و گزارشگر این صحنهها باشد؛ این شد که دوربین و اسلحه به دست گرفت تا عکاسی و خبرنگاری او را از دیگر همرزمانش جدا نکند.
راویان جنگ آذربایجان شرقی، از جنگ جدا نبودند و همین روایت جنگ بود که امروز آنان را روایت میکند اگرچه که ما راویان خوبی برای تاریخ نبودهایم.
با اینهمه، روایت جنگ آذربایجان تنها در گزارش و مخابره و یادداشتهای روزنامهنگاران خلاصه نمیشد، روایت جنگ آذربایجان شرقی روایتی بود که تمام ملت ایران آن را تماشا میکردند و از آن سخن میگفتند؛ آنگونه که برخی مستندهای جنگ راوی روایتی از آذربایجان در جبهههای جنگ علیه رژیم بعثی عراق است.
جنگ مردم آذربایجان شرقی در جبههها و احساس این مردمان در جنگ اتفاقی بود که روایت بزرگترین عملياتها را آسان و سخت میکرد. روایت شاعرانه حاج صمد قاسمپور در شعر “غواصلار” روایتی مستند، زنده و خبری از جنگ و حماسه غواصان در دفاع مقدس است که هربار تکرار خوانش آن به زبان ترکی آذربایجانی و ترجمهٔ آن به زبان فارسی، روایت منحصر به فردی است که هنوز هم که هنوز است رگههای روایت خاص آذربایجان در آن دیده میشود.
از سوی دیگر، جنگ در روایت آذربایجان، روایتگری جانبازان و رزمندگانی است که امروز در جبههای دیگر قلمفرسایی میکنند. رضا قلیزاده علیار از راویانی است که هویت آذربایجان در آثار او به خوبی دیده میشود و روایت شهادت، روایتی است که هنوز در روحیات رضا قلیزاده علیار در مقام یک نویسنده جنگ مشهود است.
جنگ تحمیلی و بمبارانهای شهرها، روایتهای مغفولی است که خبرنگاران تبریزی گاه از این وقایع پرده برداشتهاند و روایتگری کردهاند. احمد بادیران، خبرنگار پیشکسوتی است که جدای از وقایع روز ۲۹ بهمن، بمباران مدارس زینبیه و ثارالله شهرستان میانه توسط رژیم بعثی عراق را از نزدیک دیده و روایت کرده است. روایت جنگ و خبرنگاران جنگ، محدود به جنگ نبود و ژورنالیسم و فتوژورنالیسم جنگ ممکن بود هر لحظه و هر جا اتفاق بیفتد.
حال، روایت آذربایجان از جنگ تحمیلی و تأثیرگذاری رسانهای آذربایجان و فرهنگ آن در جبهههای جنگ اتفاقی است که نمیتوان از آن به سادگی گذشت. روایت آذربایجان از دفاع مقدس اعم از روایت روزنامهنگاران، عکاسان، خبرنگاران، شاعران، نویسندگان و مطبوعات محلی از آنچه که به نام جنگ اتفاق میافتاد، روایتی تکرارنشدنی است که هنوز هم که هنوز است بازماندگان دفاع مقدس، گنجینهای از این روایتها هستند که یافتن آنها و پرداختن به آنها، از طلایهداری روایت آذربایجان در هشت سال دفاع مقدس حکایت میکند.
اکنون سالهاست جنگ تمام شده است اما این روایت، روایت آنهاست که جنگ را روایت کردهاند و تا ابد راوی این حکایت خواهند بود؛ روایتی سرخ که با شهادت تمام و آغاز خواهد شد.