آناج-گروه سیاست و اقتصاد؛ روسها به پشت دروازههای تبریز رسیدهاند. چندصد نفر از اهالی تبریز و جوانانی که شور آزادیخواهی دارند بسیج میشوند تا با هرچه میتوانند مقابل قوای مجهز روس بایستند.
چندین روز مقاومت مثال زدنی با دست خالی نتیجه غیرت مردم تبریز است. روسها مورگان شوستر آمریکایی را بهانه کردهاند برای نقض قرارداد 1907 و اولتیماتوم دادهاند اگر شوستر اخراج نشود، به ایران حمله خواهند کرد.
مجلس ملی، ابتدا در مقابل این خواسته میایستد اما وقتی اوضاع خراب میشود، مجلس ملی هم منحل شده و شوستر اخراج میگردد اما روسها بهانهشان را گیر آوردهاند.
از چند جبهه به ایران حمله میکنند. تبریز، بیشترین هزینه را دربرابر قوای روس میپردازد. حملات از 24 آذر شروع شده و تا همین امروز ادامه دارد. مقاومت مردم تبریز نتیجه داده و روس ها درخواست آتشبس میکنند و اهالی تبریز قبول. غافل از اینکه پیر استعمار و استبداد، نقشه دیگری دارد.
چندین هزار نیروی تازه نفس از جلفا به پشت دروازههای تبریز اضافه میشوند. بیتجربگی، نبود تجهیزات نظامی و جنگی و قطع راههای ارتباطی همچون تلگراف، موجب میشود تا سربازان روسی، در عرض چند ساعت، همه خطوط دفاعی مردم تبریز را در هم شکنند و وارد تبریز شوند.
نقش نیروهای نفوذی روس در تبریز یکی دیگر از عوامل، تصرف تبریز است. میکائیل جمالپور استاد دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار آناج، به این موضوع اشاره کرده و میافزاید: وقتی نیروهای روسی وارد تبریز میشوند، مزدور خود یعنی شجاع الدوله را به عنوان والی تبریز انتخاب میکنند. شجاع الدوله به قدری مستبد و دیکتاتور بوده که از وی به عنوان یکی از معروفترین اعدام گران اهالی تبریز یاد میشود.
جمالپور به اقدامات قوای روس در تبریز اشاره دارد و میگوید: وقتی روسها توانستند از سد مقاومت مردم تبریز عبور و وارد شهر شوند، به صغیر و کبیر رحم نکردند. روسها همه آزدیخواهان را دستگیر و اعدام کردند. در راس این آزادیخواهان شهید ثقهالاسلام بود که به همراه چند تن دیگر در روز عاشورای سال 1290 در میدان دانشسرای فعلی، که در آن زمان میدان مشق و محل پادگان نظامی روسها بود به دار آویختند.
وی معتقد است: اشغال تبریز، نقطهعطفی در جریان آزادیخواهی و مشروطه در ایران بود. با تسخیر تبریز توسط روسها و اشغال جنوب ایران توسط قوای انگلیس، وضعیت مشروطه و آزادیخواهی در ایران، به ماقبل مشروطه بازگشت.
پژوهشگر تاریخ و استاد علوم سیاسی دانشگاههای تبریز با بیان اینکه سقوط تبریز، به محاق رفتن آزادیخواهی در کشور بود، تاکید دارد: پس از دوران مشروطیت که انتظار میرفت استبداد در درون کشور و استعمار خارجی، از بین برود، سقوط تبریز موجب شد قوای خارجی امور را به دست گرفته و جریان آزادیخواهی و مقابله با استعمار به تاریکی برود.
بیش از 1500 نفر از مردم تبریز در روزهای سلطه قوای روس بر شهر، توسط روسیه به شهادت رسیدند. این موضوع توسط بسیاری از مورخین و تاریخ نگاران، به ثبت رسیده است.
انتهای پیام/