آناج-گروه ترکیه و قفقاز؛ سفر روز گذشته مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه به تهران و دیدار با همتای ایرانیاش حسین امیرعبداللهیان، یک نقطه عطف مهم در روابط ترکیه و ایران در دوران مسئولیت دولت رئیسی است.
نگاهی به مهمترین کلیدواژهها و مفاهیم برجسته در کنفرانس مطبوعاتی امیرعبداللهیان و چاووش اوغلو نشان میدهد که آنها گفتگوهای مفصل و مهمی داشتند و سرفصل گفتگوها حاکی از اهمیت روابط بین دو قدرت منطقهای است که بر محیط پیرامونی خود اثر میگذارند.
امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در دیدار با همتای ترک خود نشان داد که از تجارب دیپلماتیک و توانمندیهای بالایی در تبیین مواضع و اهداف سیاسی کشور برخوردار است. سخنان امیرعبداللهیان در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با چاووش اوغلو در برگیرنده این اهداف و سرفصلهای مهم بود:
-اهمیت روابط تاریخی و دیرینه ایران و ترکیه.
-افزایش همکاریهای دو کشور در حوزههایی همچون انرژی، ترانزیت و حملونقل.
-موضوعات کنسولی.
-نقشه راه همکاریهای بلندمدت بین تهران و آنکارا و تبدیل آن به سند.
-برنامهریزی سفر آتی اردوغان به تهران.
-اشاره به ضرورت عملیاتی شدن توافقات تهران و آنکارا و تعریف چارچوب مکانیزمهای مشترک برای سرعت بخشیدن به همکاریهای دوجانبه.
-رفع موانع سرمایهگذاری متقابل و فعالیتهای بخش خصوصی دو کشور.
-رایزنی در مورد مسائل افغانستان و گفتگو درباره ضرورت توسعه ثبات، امنیت و آرامش در غرب آسیا.
-مبارزه با تروریسم.
-اشاره به تحولات یمن، لبنان و عراق.
اگرچه روابط تجاری و دادوستد بین تجار و بخش خصوصی ایران و ترکیه همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، اما نگاهی به سرفصل موضوعات گفتگوی امیرعبداللهیان و چاووش اوغلو، این واقعیت را نشان میدهد که در مقطع کنونی، اهمیت همکاریهای سیاسی و توجه به معضلات منطقه برای دو کشور برجستهتر شده است.
ایران و ترکیه، در برابر توطئههای غرب علیه مردم منطقه، مسئولیت سنگینی بر عهده دارند و توسعه روابط سیاسی بین تهران و آنکارا با وجود برخی تفاوتهای نظری و تنازع منافع، ضامن امنیت منطقه است.
با آن که گروه تروریستی- تکفیری داعش عملاً در منطقه شکست خورده، اما هنوز هم نشانههایی از برخی تهدیدات بالقوه اعضای این گروه و دیگر تهدیدات تروریستی، به چشم میخورد. شرایط امروز کشورهای منطقه، این واقعیت را اثبات میکند که جز ایران و ترکیه، دیگر کشورهای منطقه، عملاً ظرفیت و بعضاً، تمایل خاصی برای مبارزه با تروریسم ندارند.
لذا طبیعی است که توجه به همکاری امنیتی و مبارزه با تروریسم در جریان دیدار رئیسجمهوری اسلامی ایران و وزیر امور خارجه ترکیه، برجسته شد و رئیسی به صراحت گفت: «مبارزه با تروریسم و جرائم سازمانیافته میتواند از محورهای همکاری تهران و آنکارا باشد و ایران برای ارتقای سطح همکاری در این زمینه آماده است.»
یکی از نکات و سخنان مهم در دیدار سید ابراهیم رئیسی و مولود چاووش اوغلو نیز، ذکر این نکته از سوی رئیسی بود: «لازم است که ایران و ترکیه با نهایی کردن نقشه راه ارتقای همکاریها که تدوین آن در دستور کار دو کشور است، آماده ارتقای روابط از سطح کنونی به همکاریهای همهجانبه باشند. چراکه روابط نزدیک دو همسایه، به نفع صلح و ثبات در منطقه است. همکاریهای منطقهای دو کشور باید به همکاری در عرصه بینالمللی تبدیل شود و این نوع تعاملات با توجه به جایگاه مهم دو کشور میتواند در معادلات جهانی مؤثر باشد.»
یکی دیگر از اشارات مهم رئیسی در مورد نقش ایران و ترکیه، اتخاذ تدابیر تهران و آنکارا برای مقابله با حضور بیگانگان در منطقه است.
رئیسی در این مورد گفت: «حضور بیگانگان، جز ناامنی و تنش میان ملتها و دولتهای منطقه نتیجهای ندارد. همچنان که 20 سال حضور آمریکا در افغانستان جز قتل و خونریزی و تخریب نتیجهای نداشت و مشخص شد مشکلات افغانستان به دست مردم این کشور و با کمک همسایگان قابل حل است.»
در مورد تحولات اخیر قرهباغ و نوع نگرش مقامات و رسانههای نزدیک به حزب حاکم ترکیه، باید به این موضوع اشاره کرد که آنکارا، بعضاً در این مسیر، دست به رفتارهای هیجانی و بیان اظهاراتی زده که سنجیده نیست.
اما چاووش اوغلو در دیدار با رئیسجمهور ایران، از تمایل آنکارا به همکاری مشترک با تهران برای ایجاد ثبات و توسعه روابط تجاری در منطقه قفقاز جنوبی سخن به میان آورد و گفت: «برای افزایش ثبات و مناسبات تجاری در قفقاز جنوبی به دنبال ایجاد و تقویت همکاریهای مشترک با جمهوری اسلامی ایران هستیم.»
رئیسی نیز در پاسخ، چنین گفت: «جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان و ترکیه فراتر از رابطه همسایگی، پیوند عمیق و دیرینه اعتقادی و فرهنگی دارد و نباید اجازه دهیم برخی تحرکات بیگانه خدشهای در روابط ایجاد کند.»
در پایان باید به این موضوع مهم نیز اشاره کرد که ایران و ترکیه توانستهاند در اغلب پروندههای سیاسی و امنیتی منطقه، با وجود برخی تفاوت دیدگاهها و تنازع منافع، همواره اصل رابطه را به خوبی حفظ کنند و در چندین بخش مهم، شاهد افزایش همکاریهای دوجانبه بودهایم.
با این حال نمیتوان از ذکر این واقعیت گذشت که با وجود تعدد نقاط مشترک ارزشی، دینی و فرهنگی بین دو ملت مسلمان ایران و ترکیه، در سالیان گذشته ظرفیتهای فرهنگی، علمی و دانشگاهی، تا حد قابل توجهی مغفول مانده است و شاید باید این موضوع مهم در نشست آتی روسای جمهور، به خوبی مورد بررسی قرار بگیرد و کمیته عالی همکاریهای ایران و ترکیه در این باره تصمیمات جدیدی اتخاذ کند.
انتهای پیام/