آناج-گروه ترکیه و قفقاز؛ این روزها، نگرانی از کاهش آب دجله در پی آبگیری سد ایلیسوی ترکیه به موضوع تنش بین عراق و ترکیه تبدیل شده ولی مقامات ترکیه مدعی هستند که میزان برداشت آنها از این سد بیشتر از حقابه ترکیه نیست و نیمی از آب آن نیز در رودخانه جاری خواهد بود.
علاوه بر رسانهها، مقامات و مردم عراق، رسانههای ایران نیز بر تأثیرات منفی افتتاح این سد بر روی زندگی مردم جنوب عراق و به خصوص بر افزایش احتمال بروز پدیده گرد و غبار در جنوب ایران متمرکز شدهاند، ولی مقامات ترکیه با رد این تأثیرات، خواهان بررسی همه جوانب حوزه آبریز رودخانه دجله توسط کارشناسان 3 کشور ایران، عراق و ترکیه شدهاند.
اردوغان در مراسم افتتاح این سد، پروژه ایلیسو را نماد صلح، برادری، آرامش، رفاه و قدرت ترکیه و یکی از بزرگترین سدهای با نیروگاه برقابی عنوان کرد و گفت که “منازعات آینده برای کنترل منابع آب و تولید مواد غذایی رخ خواهد داد.”
وی با اشاره به سرمایهگذاری 28.4 میلیارد دلاری ترکیه در 19 سال گذشته برای احداث 8 هزار و 817 طرح مدیریت منابع آب گفت: ترکیه در دو دهه گذشته 613 سد با گنجایش 46 میلیارد مترمکعب احداث کرده و مجموع ذخایر سدهای ترکیه به 179 میلیارد مترمکعب رسیده است.
رئیسجمهور ترکیه همچنین از افزوده شدن 20 میلیون هکتار به مجموع اراضی آبی ترکیه در 19 سال گذشته گفت: از این اراضی تاکنون بالغ بر 6 میلیارد دلار درآمد حاصل شده است.
اردوغان همچنین با اشاره به ساخت 605 نیروگاه برقابی در ترکیه در دو دهه گذشته افزود: با احداث این سدها، مجموع تولید برق ترکیه از 32 هزار مگاوات به 100 هزار مگاوات افزایش یافته است.
سد ایلیسو بر روی سرشاخههای رودخانه دجله احداث شده و به عنوان بزرگترین سد ساخته شده بر روی این رودخانه، یک پروژه برقابی محسوب میشود که نقش مهمی برای تأمین انرژی کشور ترکیه خواهد داشت.
مقامات ترکیه مدعی هستند که این سد با هدف تولید انرژی برقابی احداث شده و پس از آبگیری کامل، مشکلی برای جریان آب رودخانه دجله ایجاد نخواهد کرد.
کارشناسان مدعی هستند که این سد، به کاهش دبی آب دجله در پی خشکسالی منجر شده و مشکلات جدی برای مردم عراق و کاهش آب در پاییندست سد ایجاد خواهد کرد؛ اما مراد آجو مدیرکل امور آب دولتی ترکیه در گفتوگو با خبرگزاری آناتولی ترکیه اعلام کرد که این سد با هدف تولید انرژی برقابی احداث شده و برق تولید شده توسط نیروگاه سد، سالانه بالغ بر 1.5 میلیارد دلار درآمد برای اقتصاد ترکیه خواهد داشت.
رودخانههای دجله و فرات از ترکیه سرچشمه میگیرند و سد ایلیسو یکی از 22 سد و مخزنی است که ترکیه قصد دارد تحت پروژه «گاپ» روی رودخانههای دجله و فرات بسازد.
احداث این سد میتواند برای ایران و سایر کشورهای منطقه تهدیدی جدی در زمینه کمآبی، از بین رفتن تنوع زیستی و بحران ریزگردها باشد و همچنین از رونق افتادن کشاورزی و به دنبال آن مشکلات اقتصادی را نیز در پی داشته باشد.
با توجه به قرار گرفتن این سد در جنوب شرق ترکیه و احداث آن بر روی رود دجله که به خاک عراق سرازیر میشود, این سد محیطزیست کشور ایران را نیز به خود وابسته کرده و برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.
دجله مستقیماً از ترکیه وارد عراق میشود و عراق را آبیاری میکند و سرانجام به تالاب هورالعظیم میرسد.
با احداث این سد از ورود 56 درصد منابع آب دجله به ایران و عراق جلوگیری میشود که در نتیجه باید منتظر مرگ قریبالوقوع تالاب هورالعظیم و یک فاجعه بزرگ زیستمحیطی در ایران بود.
بر اساس آمارها در مجموع بیش از 12 گونه ماهی در تالاب هورالعظیم زیست میکنند همچنین گیاهان کفزی کمیابی نیز در این تالاب وجود دارند که در صورت خشک شدن تالاب، همه آنها از بین خواهند رفت.
با احداث این سد حقآبه رود دجله توسط دولت ترکیه نادیده گرفته خواهد شد و خشک شدن تالابهای مرکزی عراق و سوریه، تبدیل تالاب هورالعظیم به بزرگترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه، درگیری 25 استان غربی و مرکزی کشورمان با معضل ریزگردها و افزایش چشمگیر این مسئله نمونهای از اثرات حذف حقآبه دجله توسط ترکیه خواهد بود.
همچنین نابودی بیش از 6 و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی عراق و سوریه، ایجاد کانونهای فرسایش بادی و تولید گرد و خاک، خشکی عراق و گرد و غبار برخاسته از این کشور بر روی ایران از دیگر آسیبهای جبرانناپذیر اقدام دولت ترکیه با احداث سد ایلیسو خواهد بود.
در گذشته نیز ساخت سد آتاتورک در ترکیه سبب خشک شدن بخشی از تالاب هورالعظیم که در عراق قرار دارد شده بود و ریزگردهای ناشی از آن ایران را درگیر بحران ریزگردها کرده بود.
انتهای پیام/