به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «آناج»، بومگردی یا «گردشگری بر پایه زندگی سنتی مناطق کوچک روستایی» در حقیقت نوعی احترام به فرهنگ و تاریخ گذشته و حال حاضر مردمانی است که از سالها قبل در یک زیستبوم خاص زندگی کردهاند و هنوز بر آدابورسوم نیاکان خود پایبندند که هر میزان سرمایهگذاری در این خصوص به انجام برسد، به توسعه فرهنگ، هنر، آداب و رسوم اقوام و مناطق مختلف کشور کمک میکند.
اکوتوریسم (طبیعتگردی) بهعنوان یکی از عناصر مهم جذب گردشگر داخلی و خارجی در کشورهای مختلف جهان از جمله ترکیه، مصر، روسیه و حتی تعدادی از کشورهای اروپایی و آمریکایی به شمار میرود که سرمایهگذاری بسیار کلان در این حوزهها صورت گرفته است تا از منبع سرشار درآمدهای دلاری آن، نه تنها مناطق کوچک روستایی که کل اقتصاد کشورها منتفع شود.
آذربایجان شرقی با برخورداری از ظرفیتها و امکانات گسترده در عرصه بومگردی و داشتن افزون بر ۲ هزار و ۷۰۰ روستای دارای سکنه، یکی از مناطق بسیار مهم و بکر بومگردی به شمار میرود که با توسعه این نوع گردشگری میتواند در کشور به قطب تبدیل شده و از این صنعت درآمدزا به نحو مطلوب بهرهمند شود.
این استان با برخورداری از آب و هوای چهار فصل، گستردگی روستاهای گردشگرپذیر و پراکندگی بناهای تاریخی، تولیدات روستایی، صنایعدستی بیمانند، محصولات کشاورزی متنوع متعدد در سالهای اخیر گامهایی هرچند کوتاه و اما موثر در حوزه گردشگری بومگردی برداشته است که در صورت تداوم برنامههای فرهنگی و سرمایه گذاری، آذربایجان شرقی ظرفیت تبدیل شدن به بهشت بومگردی ایران را دارد.
میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری آذربایجان شرقی بهعنوان متولی اصلی توسعه گردشگری بومگردی برنامههای گسترده و گوناگونی را در این حوزه آغاز کرده است و هر چند این صنعت در استان نوپا تلقی میشود؛ اما به دلیل استقبال گردشگران داخلی و خارجی همواره روبهتوسعه بوده و چشماندازهای روشنی را در این بخش ترسیم میکند.
بومگردی محرک اصلی صنعت گردشگری
معاون گردشگری اداره کل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری آذربایجان شرقی با بیان اینکه بومگردی یکی از رویکردهای اصلی و محوری برنامههای توسعهای گردشگری استان است، گفت: با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی میتوان با تمرکز بر سرمایهگذاری در مناطق روستایی این حوزه را به محرک اصلی صنعت گردشگری منطقه و حتی کشور تبدیل کرد.
علیرضا بایرام زاده افزود: آذربایجان شرقی با داشتن افزون بر ۲ هزار و ۷۰۰ روستای قابل سکونت در قالب ۲۱ شهرستان، با آب و هوای مساعد چهار فصل و برخورداری از آثار و بناهای تاریخی همراه با طبیعت زیبا و اماکن گردشگری فراوان از استانهای مستعد برای توسعه بومگردی در صنعت گردشگری است.
وی از تدوین برنامهای جدید برای ایجاد چهرهای نو در واحدهای بومگردی آذربایجان شرقی نسبت به سالهای گذشته خبر داد و اظهار کرد: طبق این برنامه نگرش به واحدهای بومگردی استان باید پس از گذشت چند سال تغییر یافته و نسبت به استانداردسازی آنها با دقت و وسواس بیشتری وارد عمل شد.
بایرام زاده برنامهریزی برای استانداردسازی این واحدها از طریق برگزاری جلسات کاری و دورههای آموزشی در راستای تحقق هدف والای توسعه گردشگری آذربایجانشرقی را یکی از رئوس محوری تغییر چهره واحدهای بومگردی بیان کرد و ادامه داد: این اقدام میتواندنقش بسزایی در جذب گردشگران داخلی و خارجی ایفا کرده و تجربهای ماندگار و منحصر به فرد از فرهنگ و طبیعت محلی به گردشگران ارائه دهد.
به گفته وی استانداردسازی واحدهای بومگردی آذربایجان شرقی نه تنها به ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده به گردشگران کمک میکند، بلکه باعث ایجاد چهرهای تازه و حرفهایتر از بومگردیها در استان همتراز با سایر کشورهای مطرح در این زمینه میشود.
بایرام زاده با بیان اینکه برنامه معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی برای استانداردسازی و ایجاد چهرهای جدید برای واحدهای بومگردی آغاز شده است، این برنامهها را شامل برگزاری جلسات کاری در محل بومگردیها، بازدیدهای میدانی از واحدهای فعال و تلاش برای رفع کمبودها اعلام کرد که اولین جلسه این طرح در یکی از بومگردیهای شهرستان جلفا برگزار شد.
وی تبادل نظر، هم فکری و همافزایی با مدیران بومگردیها، بررسی و رصد چالشها و نیازهای آنان و شناسایی نقاط ضعف واحدهای بومگردی را از اهداف اصلی و مهم استانداردسازی این واحدها در آذربایجان شرقی برشمرد.
بایرام زاده اهمیت آموزش گردشگری در تحقق هدف استانداردسازی بومگردیها را مورد تاکید قرار داد و افزود: دورههای آموزشی با محوریت استانداردسازی خدمات و ارتقای کیفیت در واحدهای بومگردی برگزار میشود که این اقدام گامی موثر برای توسعه پایدار گردشگری استان است.
وی یادآور شد: باید توجه داشت که آموزش گردشگری با ارتقای مهارت و دانش مدیران و کارکنان بومگردیها، آنها را قادر میسازد تا خدماتی باکیفیتتر و مطابق با استانداردهای بینالمللی ارائه دهند.
ذائقه جدید گردشگران به سمت بومگردی
یکی از فعالان گردشگری و مسئول انجمن بومگردی آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه این استان به دلیل برخورداری از روستاهای هدف گردشگری همراه با آثار و ابنیههای تاریخی خاصترین استان در این حوزه است، گفت: توجه به این صنعت جدید باید جزو اولویتهای حمایتی دستگاههای متولی قرار بگیرد، چون ذائقه جدید گردشگران به سمت بومگردی ها سوق داده شده است.
رحیم حسینی افزود: آذربایجان شرقی از پیشگامان صنعت بوم گردی کشور بوده و در سالهای اخیر نیز این زیربخش گردشگری رونق چشمگیری داشته است، هرچند برخی موانع در این راه وجود دارد اما رفته رفته بومگردی به یکی از محورهای گردشگری استان تبدیل میشود.
وی جایگاه آذربایجان شرقی در حوزه بومگردی در بین استانهای مختلف را به نسبت خوب توصیف و اضافه کرد: یکی از چالشهای اصلی بومگردی این است که فعالان این حوزه انگیزه و اشتیاق زیادی برای ارتقای شاخصهای آن با احیای سنتهای بومی و محلی ندارند.
حسینی اضافه کرد: در شهرهایی مثل کرمان، شیراز، یزد و خیلی از استانهای دیگر از فرهنگ و آداب و سنن محلی به عنوان بهترین ظرفیت و جاذبه در این حوزه استفاده شده است که امیدواریم این مهم در دستور کار و اولویت شغلی همکاران و البته اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان نیز قرار بگیرد.
وی حوزه بومگردی را یکی از شاخههای مهم صنعت گردشگری به عنوان پاکترین صنعت دنیا یاد کرد که با توجه به وجود ناهماهنگیهای بین بخشی در برخی ادارات و از طرفی نوپا بودن این صنعت، دارای مشکلاتی در پیمودن راه خود است که باید با همت و تلاش جمعی دستگاههای اجرایی و خدماتی حل و فصل شود.
حسینی بوم گردی را به معنی آشنایی با زیست و بوم سنتی و دست نخورده روستایی و عشایری تعریف کرد که به تبع آن اقامتگاههای بوم گردی نیز یعنی تجربه سکونت در یک محیطی متفاوت از سایر حوزههای گردشگری است که میتواند برای سالها در ذهن افراد و گردشگران باقی بماند.
وی با اشاره به اینکه ۱۰ درصد اقامتگاههای بومگردی آذربایجان شرقی بنا به دلایلی غیرفعال هستند، گفت: حدود ۶۰ درصد این واحدها در شهرستان کلیبر و مابقی به ترتیب در اسکو، ورزقان، مراغه و خداآفرین و سایر شهرستانها فعالیت دارند.
۲۴۰ واحد بومگردی در آذربایجان شرقی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی از وجود تعداد ۲۴۰ واحد بومگردی در این استان خبر داد و گفت: بومگردی در این استان به دلیل طبیعت و معماری ویژه این خطه و وجود روستاهای بسیار زیبا و دیدنی، روند رو به رشدی داشته، به گونه ای که تعداد اقامتگاههای بومگردی این خطه از سه چهار مورد در چهار سال پیش به ۲۴۰ واحد در زمان حاضر رسیده است.
احمد حمزهزاده یادآور شد: تامل در این آمار نشان میدهد که اقبال صنعت گردشگری به ظرفیتهای بومگردی آذربایجان شرقی به دلیل ویژگیهای اقلیمی، داشتن هر چهار فصل به طور همزمان و شاخصهای خاص فرهنگی و اجتماعی روندی رو به رشد را طی میکند.
وی با تاکید بر مزیت بارز احیای فرهنگ و سنتهای روستایی با رونق گردشگری بومگردی، “هویت زایی” را از آثار و برکات بسیار مهم، تاثیرگذار و با کارکردهای وسیع و گسترده اجتماعی، فرهنگی و تاریخی برای اقصی نقاط کشور و آذربایجان دانست.
حمزه زاده یادآور شد: آینده صنعت گردشگری ایران و آذربایجان شرقی را باید در بوم گردی روستایی جستجو کرد و بر همین اساس استفاده از ظرفیتهای روستایی در توسعه اقامتگاههای طبیعت گردی و بوم گردی مورد توجه و تاکید جدی میراث فرهنگی با هدف توسعه گردشگری در شهرستانها قرار دارد.
به گفته وی شهرستانهای کلیبر، مراغه، ورزقان، اهر و اسکو دارای بیشترین تعداد واحدهای بوم گردی هستند که این امر منجر به توسعه صنعت گردشگری در تمام مناطق و شهرستانها میشود.
حمزه زاده با تاکید بر اهمیت و ارزش گردشگری بومگردی در صنعت گردشگری جهان، گفت: امروز برای گردشگران خارجی آنچه که از اهمیت بالا و مهم برای انگیزه حضورشان در ایران برخوردار است، نه گردش و تفریح در بازارها و فروشگاههای مدرن، بلکه حضور در متن زندگی اصیل مردم ایران و آذربایجان و اقامت در مناطق روستایی با طبیعت بکر است که برای کسب رضایت گردشگران، دستگاههای اجرایی استان باید در ایجاد زیرساختها به خصوص در حوزه فناوری اطلاعات و راه و شهرسازی، روستاهای دارای اقامتگاه بوم گردی را در اولویت قرار دهند و از سوی دیگر به منظور حفظ طبیعت بکر مناطق و معماری بومی روستایی باید برنامه ای مدون وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: البته فعالان این حوزه به دلیل نوپایی آن با مشکلاتی از قبیل سودده نبودن واحدها یا سوددهی ناچیز آنها در مقطع فعلی، ناهمخوانی قوانین و مقررات مربوط به آنها با واقعیات بیرونی و کمبود نقدینگی و منابع مالی برای توسعه فعالیتها نیز مواجه است که امید میرود با گذشت زمان این مسایل نیز برطرف شوند.
حمزه زاده اهتمام اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی برای گسترش گردشگری روستایی و بوم گردی را مورد تاکید قرار داد و با بیان اینکه تعداد اقامتگاههای بوم گردی در آینده نزدیک به چند برابر افزایش مییابد، افزود: باید توجه داشت که این نوع گردشگری برای آژانسهای مسافرتی نیز به دلیل هزینههای پایین اقامتی مقرون به صرفه است.