آناج-گروه ترکیه و قفقاز؛ سال 2021 میلادی برای رقابت نرخ دلار آمریکا و لیره ترکیه، سال عجیب و سیاهی است و شب گذشته(سهشنبه)، 1 دلار به مرز 14 لیره نزدیک شد و بعداً به سختی بر رقم 13 لیره و 44 قوروش ایستاد.
این در حالی است که مردم ترکیه، سال 2021 میلادی را با دلار 7 لیره و 30 قوروش آغاز کرده بودند و حالا در شرایطی قرار گرفتهاند که در فاصله 11 ماه و 2 روز، نرخ دلار در ترکیه، تقریباً دو برابر شده است. این یعنی تداوم موج فزاینده تورم و فقر در کشوری که قبلاً هم حال و روز طلایی نداشت و بهترین وصف شرایط مثبت ترکیه، یدک کشیدن این صفت بود: «کشور در حال توسعه.»
امروز بسیاری از روزنامههای چاپ آنکارا، تقصیر رکوردشکنی جدید دلار را بر گردن اردوغان انداختند. اساساً مخالفین رئیسجمهور ترکیه و تحلیل گران اقتصادی ترکیه معتقدند که سخنان اردوغان، در کمتر از یک ساعت، موجب رکوردشکنی نرخ دلار و تضعیف ارزش لیره شد.
مخالفین میگویند، چون دیشب اردوغان گفتگوی زنده تلویزیونی داشته و در سخنان خود، باز هم بر سیاست کاهش سود سپرده بانکی تأکید کرده، بازار، به حرفهای او، واکنش منفی نشان داده است.
اردوغان دیشب، در مصاحبه تلویزیونی با تی.آر.تی، یک بار دیگر از «جنگ رهاییبخش اقتصادی»، «توطئه دشمنان» و «فرصتطلبان» صحبت کرد و امروز هم کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق در مصاحبه با فاکس تی.وی پاسخ او را داده و گفت: «ادعا میکنی که در حال جنگ با دشمنان و اشغالگرانی هستی که در جنگ رهاییبخش اقتصادی به مبارزه با آنان برخاستهای. اما ظاهراً یادت رفته که این کشور به مدت 19 سال تمام در دست تو بوده است. در این 19 سال، چه کسی ترکیه را به این بحران رساند؟ آیا قدرت در دست من بود یا تو؟»
به خاطر خدا حرف نزن
علی باباجان و احمد داود اوغلو دو سیاستمدار مشهور ترکیه، چند ویژگی مشترک دارند: 1.هر دو از مقامات مهم و ارشد حزب عدالت و توسعه بودهاند. 2.هر کدام در یک حوزه علمی (اقتصاد و روابط بینالملل) تجارب و تحصیلات آکادمیک معتبری دارند. 3.هر دو، سیاستمدارانی آرام هستند که میانهای با داد زدن و غوغا ندارند. اما ظاهراً حتی کاسه صبر این دو سیاستمدار نیز لبریز شده است.
داود اوغلو رهبر حزب آینده، دیشب پس از مصاحبه اردوغان گفت:«رئیسجمهور، به جای آنکه مردم را آرام کند و ثبات را به بازار بازگرداند، حرفهایی زد که در عرض یکی دو ساعت، دلار را یک لیره بالاتر برد. این حمله آشکار یک رئیسجمهور به واحد پول ملی کشورش است. به خاطر خدا بس است. دیگر حرف نزن.»
علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی نیز گفت: «میگوید اقتصاد ما رشد کرده است. ویران شود این مدل اقتصادی و این رشدی که ادعایش را میکنید. ملت گرسنهاند. کدام رشد؟»
اردوغان چه گفت، بازار چه شنید؟
شاید پرسش مناسب در مورد سخنان و اظهارنظرهای اقتصادی اردوغان این باشد: اردوغان در مورد چه چیزی صحبت نکرد؟ در پاسخ میتوان گفت، رئیسجمهور ترکیه در داخل هواپیما و در بازگشت از سفر عشقآباد، خیلی راحت به خبرنگاران نشان داد که نمیخواهد چیزی در مورد تورم بشنود.
او فقط در مورد رشد و پیروزی صحبت کرد. دیشب هم در برنامه زنده تلویزیونی، همین اتفاق افتاد. نه کسی جرئت کرد در مورد دلایل تورم و گرانی بیسابقه و آمار بیکاری سؤال کند، نه خود رئیسجمهور سراغ این موضوعات رفت.
او در سخنان خود به این اشاره کرده که اقتصاد ترکیه رشد 7.4 درصدی را تجربه کرده و تا پایان سال، میزان رشد، حتی از 10 درصد نیز فراتر خواهد رفت.
اردوغان، در ادامه اظهارنظر خود در مورد وضعیت اقتصادی ترکیه گفت: «بارها گفتهایم و باز هم تکرار میکنیم، سود بالای سپردههای بانکی، اصلیترین دلیل تورم است. وقتی سود را پایین بیاوری، خود به خود، تورم نیز پایین میآید. بنابراین ما به سیاست کاهش نرخ سود سپردههای بانکی ادامه میدهیم و دست از این سیاست برنمیداریم.»
این سخنان اردوغان در حالی بیان شده که تحلیل گران، هم در مورد میزان رشد اقتصادی ترکیه و هم در خصوص دلایل اصلی تورم، حرفها و نظراتی دارند که کاملاً مخالف ایدههای اردوغان است.
آنها میگویند:
1.اگر رشد اقتصادی را با نرخ دلار ارزان یک ماه پیش محاسبه کنید، نتیجه چیزی نیست جز فریب دادن مردم. میزان رشد واقعی را باید با ارزش کنونی دلار و لیره محاسبه کرد.
2.رشد اقتصادی در حوزه صادرات، مالیات و افزایش درآمدهای دولت، زمانی ارزشمند و مفید است که تأثیر نمایانی در زندگی روزانه مردم داشته باشد. وقتی که مردم به طور مداوم با گرانی و فقر و بیکاری مواجه باشند و بخش مهمی از جمعیت 84 میلیونی ترکیه بدهکار بانکها باشد، رشد اقتصادی، معنای دقیقی ندارد و باورپذیر نیست
3.اردوغان اکنون چندین بار، سود سپردههای بانکی را پایین آورده اما هر بار، بدون استثنا، تورم بالاتر رفته، دلار گرانتر شده و مردم فقیرتر شدهاند. بنابراین تداوم سیاست غلطی که چندین بار امتحان خود را پس داده، به مثابه آن است که کسی بخواهد با مقدمات مشابه، نتایج متفاوت بگیرد.
در بانک مرکزی چه خبر است؟
قبلاً گفته شده بود که شهاب کاواجی اوغلو رئیس بانک مرکزی با اردوغان اختلاف نظر دارد و به زودی کنار میرود. اما سخنرانی چند روز قبل، نشان داد که کاواجی اوغلو، برخلاف اسلاف خود، از اردوغان حرف شنوی دارد و موضوعات حساسی همچون تعیین نرخ سود سپردههای بانکی را به رئیسجمهور سپرده است. اما امروز، یکی از مقامات ارشد بانک مرکزی از پست خود، استعفا کرد.
دُروک کوچوک سراج مدیرکل اداره بازارهای مالی بانک مرکزی ترکیه استعفا داد. گفته شده که او نیز همچون بسیاری از کارشناسان عالیرتبه بانک مرکزی، با سیاست کنونی این بانک و نادیده گرفتن استقلال نهادی بانک مرکزی، مخالفت کرده است.
کشاکش قدرت بین اردوغان و مخالفین و بحران اقتصادی بر ترکیه سایه انداخته و بسیاری از تحلیلگران چنین پیشبینی میکردند که با کاهش جدی آرای حزب حاکم، اردوغان در انتخابات آتی نامزد نخواهد شد تا نام او به عنوان یک سیاستمدار شکست خورده، ثبت نشود.
پیشبینی میشد که اردوغان در انتخابات آتی، فردی همچون خلوصی آکار وزیر دفاع یا مولود چاووش اوغلوی وزیر امور خارجه را به میدان بیاورد. اما دیروز عمر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه که در 30 سال گذشته همواره از معتمدین نزدیک اردوغان بوده، آب پاکی را بر دست مخالفین ریخته و اعلام کرد: در انتخابات آتی، نامزد ما جناب اردوغان است و در این مورد هیچ تردیدی در حزب ما وجود ندارد.
انتهای پیام/