به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «آناج»، در فضای فرهنگی امروز، والدین دغدغهمند بسیاری را میبینیم که میخواهند فرزندانشان را با قرآن آشنا کنند، اما نمیدانند چگونه این مسیر را آغاز کنند که نه فقط سطحی و نمایشی باشد، بلکه اثرگذار و ماندگار گردد.
همچنین در مواجهه با کودکان امروزی که ذهنشان با بازیها و سرگرمیهای دیجیتال پر شده، ایجاد علاقه به یک کتاب مقدس، کاری ساده نیست. از این رو، میزگردی ترتیب دادیم با حضور دو کارشناس برجسته قرآنی، آقایان ابراهیم عبدی، قاری و مربی باسابقه قرآن، و پویا منفرد، قاری جوان قرآن، تا راهکارهای تربیت قرآنی مؤثر و قابل اجرا را بررسی کنیم.
آناج: از چه موقعی تربیت قرآنی آغاز شود؟
خانواده؛ آغازگاه تربیت قرآنی
ابراهیم عبدی از قاریان مطرح قرآنی بحث را با اشاره به نقش ریشهای خانواده آغاز کرد و گفت: «تربیت قرآنی از مدرسه یا کلاس حفظ شروع نمیشود؛ از دل خانواده و حتی پیش از تولد کودک آغاز میشود. پدر و مادری که خودشان عاشق قرآن هستند، این عشق را بدون نیاز به گفتن، به فرزند منتقل میکنند.»
او ادامه داد: «من خودم وقتی تازه زبان باز کرده بودم، پدرم به من گفت اگر امشب در سیره قرآن بخوانم، به من یک سکه پنجتومانی میدهد. برای منِ کودک، همین انگیزهای شد که با شوق قرآن بخوانم. این یعنی تشویق مثبت در کنار فضای معنوی.»
عبدی با تأکید بر اینکه فضای خانه باید با قرآن آشنا باشد، عنوان کرد: «حتی صدای قرآن در خانه، تلاوتهای پدر یا مادر، پوسترهای قرآنی روی دیوار، یا پخش نغمههای قرآنی، در ذهن کودک اثر میگذارد. نمیشود از کودک خواست قرآن را دوست داشته باشد، وقتی هیچ اثری از آن در محیط زندگیاش نیست.»
قرآن، چراغ راه در عصر فتنهها
پویا منفرد، کارشناس دوم میزگرد، بحث را با اشاره به اهمیت پناه بردن به قرآن در دنیای پرآشوب امروز آغاز کرد و گفت: «قرآن نور است. خدا در آیهای میفرماید: إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ. یعنی بهترین راه را نشان میدهد. ما در زمانهای هستیم که فتنهها و شبههها از زمین و آسمان میبارند. تنها جایی که امنیت میدهد، قرآن است.»
او به حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (ص) استناد کرد: «فرمودند: عَلَیْكُمْ بِالْقُرْآنِ. یعنی به قرآن پناه ببرید. این توصیه، راهحل ما در برابر طوفان رسانهها، فرهنگ غربی و بیهویتی است.»
آناج: خانوادهها برای تربیت قرآنی به چه نکاتی باید توجه کنند؟
تربیت با محبت، نه اجبار
عبدی درباره اشتباه رایجی که خانوادهها مرتکب میشوند هشدار داد و افزود: «یکی از بزرگترین اشتباهها، اجبار کودک به حفظ یا قرائت است. کودک باید عاشق شود، نه وادار. هنر مربی یا والد، در همینجاست چطور بدون اجبار، دل بچه را ببرد.»
او خاطر نشان کرد: «یک بار پسربچهای داشتم که آیات را اشتباه میخواند. به او گفتم: تو از من بهتر میخونی! برق نگاهش را هیچوقت فراموش نمیکنم. کودک نیاز به تحسین دارد، نه تحقیر.»
شناخت استعداد کودک، کلید مسیر درست
عبدی به موضوعی کمتر گفتهشده اشاره کرد:
«لزومی ندارد همهی بچهها حافظ قرآن شوند. شاید فرزند شما استعداد تفسیر داشته باشد، یا بتواند داستانهای قرآنی را مصور کند. مهم این است که استعدادش را بشناسید و او را در همان مسیر هدایت کنید. وقتی کودک در مسیر خودش قرار گیرد، عاشق قرآن میشود و دیگر نیازی به اجبار نیست.»
سبک زندگی قرآنی دقیقا در چه قالبی تعریف میشود؟
فراتر از حفظ و صوت؛ قرآن در سبک زندگی
منفرد بر این نکته تأکید داشت که صرف آموزش صوت و لحن کافی نیست، یادآور شد: «بسیاری از بچهها حافظ هستند، اما در سبک زندگیشان اثری از آموزههای قرآنی نیست. هدف نهایی، سبک زندگی قرآنی است. یعنی فرزندی که در تصمیمگیری، در تعامل با دیگران، در انتخاب شغل، همسر، حتی تفریح و خرید، ارزشهای قرآنی را معیار قرار میدهد.»
او افزود: «برای رسیدن به این هدف، باید اول خودِ والدین قرآنی شوند. نمیشود از کودک خواست شبها تلاوت کند، وقتی پدر و مادر مشغول سریال و شبکههای اجتماعیاند. الگو بودن، نخستین قدم تربیت است.»
محیط؛ عامل مؤثر در پرورش قرآنی
منفرد به نقش محیط اطراف اشاره کرد و گفت: «حتی اگر والدین کوشا باشند، ولی کودک در مدرسهای تحصیل کند که نسبت به دین و قرآن بیتفاوت است، یا در جمع دوستانی باشد که ارزشهای دیگری را دنبال میکنند، تلاش خانوادهها ناکام میماند. پس باید از مربی قرآنی، مدرسه متعهد، و دوستان همفکر کمک گرفت.»
او تأکید کرد: «این بهمعنای جدایی از جامعه نیست؛ بلکه یعنی در جامعه، یک سپر مقاومتی برای فرزند بسازیم. مانند کشتی در دریا. نمیشود از دریا فاصله گرفت، ولی میشود قایق را مستحکم کرد.»
قرآن؛ سرچشمه رزق معنوی و مادی
در پایان میزگرد، منفرد به یکی از آیات محبوب خود اشاره کرد و عنوان کرد: «آیهای هست که همیشه با من بوده: وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ. این آیه میگوید اگر انسان تقوا داشته باشد، خدا در زمانی که انتظار ندارد، از جایی که نمیداند، به او روزی میدهد. این روزی فقط پول نیست. گاهی آرامش، معرفت، فرزند صالح، همسر خوب، یا برکتی در وقت، نعمت حقیقی است.»
ترکیب عشق، برنامه و صبر
در پایان میزگرد، باید بر بر سه اصل تأکید داشت که عشق به قرآن از خانه آغاز میشود، تربیت قرآنی باید با محبت و تشویق باشد، نه اجبار و برنامهریزی، استمرار و شناخت استعداد کودک، کلید موفقیت است؛ همچنین نقش جامعه، مدرسه و رسانه در تربیت قرآنی نادیده گرفته نشد، اما اصل و بنیان همهی آنها در خانه شکل میگیرد.
انتهای خبر/